
ปลากัดลายหินอ่อน ปลากัดไม่มีเส้นข้างลำตัว และมีกระดูกที่อยู่ด้านหน้าของดวงตา (Preorbital) ที่มีขอบเรียบและมีอวัยวะพิเศษช่วยในการหายใจนอกจากเหงือก เรียกว่า Labyrinth Organ อวัยวะนี้ตั้งอยู่ในโพรงอากาศหลังช่องเหงือก มีลักษณะเป็นเนื้อเยื่อที่มีรอยหยักและมีเส้นเลือกฝอยมาหล่อเลี้ยงมากมาย อย่างไรก็ตาม ในปลาวัยอ่อนจะไม่พบอวัยวะหายใจดังกล่าว อวัยวะนี้จะเริ่มพัฒนาเมื่อปลามีอายุประมาณ 10 วัน ซึ่งทำให้ปลากัดต้องโผล่ขึ้นมาฮุบอากาศที่ผิวน้ำเสมอ สาเหตุนี้ทำให้ปลากัดสามารถอยู่ในน้ำที่ไม่มีออกซิเจนได้
ที่เรียกว่า Labyrinth Organ หรืออวัยวะลาบิรินธ์ (Labyrinth Organ) เป็นอวัยวะพิเศษที่พบในปลากัดและปลาหางนก (Anabantoidei) ซึ่งเป็นกลุ่มของปลาที่สามารถหายใจด้วยอากาศจากผิวร่างกายในสภาวะที่น้ำมีความจำกัดของออกซิเจน อวัยวะนี้เป็นการปรับตัวของปลาให้สามารถทำให้การแลกเปลี่ยนออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ในร่างกายเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพในสภาวะน้ำที่มีน้อยหรือน้ำที่คุณภาพไม่ดีได้
อวัยวะลาบิรินธ์ มีลักษณะเป็นเนื้อเยื่อที่มีรอยหยักและมีโครงสร้างซับซ้อนซึ่งช่วยในกระบวนการการหายใจในสภาวะที่น้ำมีความขัดข้อง ปลากัดและปลาหางนกสามารถใช้อวัยวะลาบิรินธ์ในการดูดอากาศและส่งออกไซด์คาร์บอนไดออกไซด์ออกผ่านผิวร่างกายเพื่อรักษาสมดุลของก๊าซในร่างกายได้
อวัยวะลาบิรินธ์เป็นอัตราส่วนสำคัญในการอนุรักษ์ชีวิตในสภาวะน้ำที่มีเหงือกหายใจลดลงหรือน้ำที่มีความเสี่ยงต่อการขาดออกซิเจน เป็นเครื่องมือสำคัญในการปรับตัวของปลาให้สามารถอยู่ในสภาวะแวดล้อมที่มีความหลากหลายได้อย่างยืดหยุ่น

อวัยวะลาบิรินธ์มีความสำคัญไม่เพียงแค่ในการหายใจเท่านั้น แต่ยังมีบทบาทสำคัญในกระบวนการควบคุมการสมดุลของน้ำและก๊าซในร่างกายของปลาในสภาวะน้ำที่มีเปลี่ยนแปลง การปรับเปลี่ยนนี้ช่วยให้ปลาสามารถเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น เมื่อน้ำมีความขุ่นหรือมีการเพิ่มการเจือจางของน้ำ เป็นต้น อวัยวะลาบิรินธ์ช่วยปรับสมดุลการเจือจางของเกลือและก๊าซในร่างกายของปลาเพื่อให้ปลาสามารถรักษาสภาวะที่เหมาะสมสำหรับการอยู่ในสภาวะน้ำที่มีความแตกต่าง
อวัยวะลาบิรินธ์ยังมีหน้าที่สำคัญในการสื่อสารระหว่างปลากัดเมื่ออยู่ในช่วงการเลี้ยงลูก โดยการส่งเสียงและสัญญาณทางโรคศิลป์ผ่านอวัยวะลาบิรินธ์ เพื่อประสานงานกันในการดูแลลูกตัวใหม่เกิด นี่เป็นคุณลักษณะที่สำคัญในกระบวนการดูแลลูกและเพิ่มโอกาสให้ลูกปลากัดเก็บรวมกันอย่างมีประสิทธิภาพในสถานการณ์ที่เสี่ยงต่อความอันตราย
ในสรรพสัตว์อื่นๆ การมีอวัยวะลาบิรินธ์ที่ช่วยในการหายใจนอกจากเหงือกถือเป็นคุณลักษณะพิเศษที่พบไม่บ่อย และเป็นเครื่องมือสำคัญในการอนุรักษ์ชีวิตในสภาวะน้ำที่มีปัญหาต่อคุณภาพของน้ำและออกซิเจนที่จำกัด
ติดตามสายพันธุ์ปลากัดเพิ่มเติม :: ปลากัดมีกี่สายพันธุ์